4 april 2022 | ‘The playground of my mind’, over likeur en haar in het werk van Julia Jacquette

In 1995 neemt Julia Jacquette haar intrek in de kunstenaarsgemeenschap McDowell Colony, in de bossen van het Monadnock gebergte in New Hampshire, VS. McDowell Colony is een ‘kunstenaars hub’ waar beeldend kunstenaars, filmmakers, keramisten, componisten en schrijvers voor twee maanden de drukte van de grote stad ontvluchten en zich kunnen concentreren op hun werk.

Ter bevordering van die concentratie had de kunstenaarsgemeenschap tot in 2013 alleen in het hoofdgebouw internet en telefoon. Het bosgebied rond de kolonie is anno 2022 nog steeds besloten terrein. Jacquette zal hier tientallen jaren komen. (Hillary Casavant, ‘Anatomy of an Art Colony’ in Art Business News, juli 2013). 

Julia Jacquette (1964) groeit op in New York in een creatief milieu. Haar vader is een van de ontwerpers van een ‘adventure playground’ in Central Park, een buitenruimte met vaste en beweegbare structuren zoals glijbanen, touwladders en waterpartijen die uitnodigen tot klimmen en spelen en waar vaak losse materialen voorhanden zijn om mee te bouwen en voor het aanpassen van reeds bestaande structuren. In de jaren ’60 en ’70 worden in New York en bijvoorbeeld ook in Amsterdam verschillende van dit soort speelterreinen ingericht. 

De paradox: onrust en controle

Jacquette onderzoekt gevoelens van verlangen, begeerte en materialisme die door middel van afbeeldingen van eten, drinken, likeuren en parfums worden opgeroepen in reclames en in reportages in glossy magazines en werkt deze thema’s seriematig uit. Zij duikt in de sfeer van luxe hotels en restaurants en van dure woningen van kunsthandelaren en verzamelaars maar ook in de (valse) romantiek van de bruidsindustrie. Tegenover witte bruidsjurken, bruidstaarten en bruidsboeketten in haar serie ‘White on White’ (1997-2002) staan geometrische werken die zij als kleurstudies beschouwt en titels geeft als ’Colors from Wine’. In ‘My Houses’ (2005-2007) laat zij een wereld zien die nooit de hare zal worden. ‘Ik creëer mijn eigen verzameling luxe huizen, verspreid over de hele wereld. Natuurlijk is dit vol van pathos want het zal voor mij nooit mogelijk zijn om deze woningen te bezitten en erin te wonen’, zegt zij over deze serie. 

Jacquette kiest details uit reclames en schildert ze vervolgens heel sterk uitvergroot op paneel of doek. Er gaat verleiding uit van haar bubbelende likeuren en bruisende cocktails of stoffen vol schitterende pailletten en imitatieparels, maar ook vervreemding. Wat zie je nu eigenlijk? Je moet soms moeite doen om te herkennen wat is afgebeeld. In een interview met Joan Wickersham (gwarlingo.com, 2012) vertelt Jacquette over de inspiratiebron voor haar likeurschilderijen: een megagrote advertentie voor Puerto Rico rum aan 42nd Street in New York geeft haar het gevoel zelf middenin in de cocktail te lopen waardoor ze moeite heeft zich te oriënteren. Verder spreekt ze over haar onrustige natuur; door onderwerpen te schilderen die haar rusteloos maken krijgt ze er controle over. Dingen die zij uitbeeldt wil ze bezitten. Tegelijkertijd is er het besef: als ik onrustig word door zo’n grote afbeelding van een cocktaildrank, dan worden anderen dat misschien ook en heeft mijn schilderij ook een gevaarlijke lading.

Julia Jacquette, Cream, Liqueur, Rocks, gesigneerd en gedateerd 2009, olieverf op doek

De werken van Julia Jacquette zijn korte, woordeloze vertellingen. De bruine en goudgele karameltinten in haar likeurschilderijen zijn warm en uitnodigend; ook de glans van ijsblokjes, de reflectie, het licht en de zachte vormen dragen bij aan dat gevoel. Tegelijkertijd is de afbeelding van het drankje zo groot dat je er bijna in zou kunnen zwemmen, of verdrinken, zoals Jacquettes ervaring bij de Puerto Rico rum. 

Tot in de puntjes verzorgd, de complexe relatie met haar

De keuze voor mensenhaar als thema in de kunst of letterlijk als materiaal voor kunst is bijzonder want levert enerzijds reacties op van bewondering, verafgoding of fascinatie, maar ook van ongemak, confrontatie en walging. Het eerste afgeknipte haarlokje van een baby roept vertedering op in de familiekring en vaak ook daarbuiten. Het heeft een hoog schattigheidsgehalte. Daarentegen wordt vandaag de dag een vlechtwerkje van haren in een 19^de-eeuws medaillon, een ring of een armband al snel onplezierig of eng gevonden, zeker wanneer het sieraad is voorzien van een inscriptie als ‘in memorie’. Honderd jaar geleden was zo’n vlechtwerk een liefdevol, intiem aandenken.

Julia Jacquette , Brunette Curls II, gesigneerd en gedateerd 2009

In 2016 organiseert het Centraal Museum in Utrecht de spraakmakende tentoonstelling HAAR! De van oorsprong Chinese, in Engeland woonachtige Zhu Tian (1982) laat uit huidkleurige siliconen pumps zwarte haren groeien. Daarmee krijgen de elegante, sexy schoenen die de titel ‘Babe’ dragen onverwacht iets monstrueus. De Servische kunstenaar Zoran Todorović (1965) maakt dekentjes van haar dat hij verzamelt bij kappers in zijn geboorteland. In die dekentjes verzamelt hij, letterlijk, het DNA van zijn land. Waarom wel een deken of trui van schapenwol en niet van mensenhaar? Omdat het woord schapenwol prettiger, neutraler klinkt dan schapenhaar? 

Terwijl de reclamewereld lange tijd kiest voor hoogblonde modellen, kiest Jacquette vooral voor de weergave van het haar van brunettes. Haar schilderijen rond het thema ‘Hair’ uit 2009-2011, tonen bruidskapsels met gekunstelde haarrollen maar ook golvend loshangend haar, van zo dichtbij geschilderd dat je het eerder als een structuur ervaart dan als onderdeel van een levend iets. 

Jacquette woont een deel van het jaar in Amsterdam en huurt daar ook de studio van een Amsterdamse kunstenaar die de zomer elders doorbrengt. Op deze manier kan zij toch iets realiseren van haar ideaal dat ze verbeeldt in ‘My Houses’. 

Philomeen van ’t Hooft
Venduehuis der Notarissen Den Haag

Bijschrift foto's:

Bij het Venduehuis Den Haag komen op 13 en 14 april 2022 twee likeur-schilderijen en twee haar-schilderijen onder de hamer. Ze zijn door de huidige eigenaar direct gekocht bij de kunstenaar. 

Julia Jacquette, Cream, Liqueur, Rocks, gesigneerd en gedateerd 2009, olieverf op doek (z.l), 190x240 cm. Richtprijs € 3.000 - € 5.000
Julia Jacquette , Brunette Curls II, gesigneerd en gedateerd 2009, olieverf op board, 30,5x 30,5 cm. Richtprijs € 600 - € 800

Terug naar het nieuwsoverzicht